G’O’ZA O’SIMLIGINING XALQ XO’JALIGIDAGI AHAMIYATI, BOTANIK TAVSIFI HAMDA ULARDAN FOYDALANILISHI BO’YICHA TADQIQOTLAR TAHLILI
Ключевые слова:
Kalit so’zlar: G’o’za, turkum, tur, yovvoyi, yarim yovvoyi, duragay, biologik, morfologik.Аннотация
Annotatsiya. Ushbu maqolada g’o’zani tur turkumlari foydalanish bo’yicha
tatqiqotlar tahlili, tarqalishi, botanik tavsifi, biologik xususiyati, xo’jalik ahamyati,
yetishtirish texnologiyasi bo’yicha ma‘lumotlar keltirilgan. Shuningdek, maqolada
soha olimlari Gossypium turkumi turlari va nav namunalaridan genetika va seleksion
tadqiqotlarda foydalanish bo’yicha adabiyotlar tahlili o’rin olgan.
Библиографические ссылки
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. Абдуллаев А.А. Значение генофонда хлопчатника // Вестн. аграр. науки Уз-
на. - Ташкент, 2003. - № 2 (12). - С. 52-56.
2. Абдуллаев А.А., Дариев А.С., Омельченко М.В., Клят В.П., Ризаева С.М.,
Сайдалиев Х., Амантурдиев А.Б., Халикова М.Б. Атлас рода Gossypium L.
Ташкент: Фан, 2010.- 264 с.
3. Абдуллаев А.A., Ризаева С.М., Эрназарова З.А., Клят В.П., Курязов З.Б.,
Арсланов Д.М. Генофонд хлопчатника- основа для создания перспективных
сортов // Совр. сост. сел. и сем-ва хл-ка, пробл. и пути их решения: Мат. межд.
науч.-практ. конф. - Ташкент, 2007. - С. 23-25.
4. Абдуллаев Ал.А., Курязов З.Б., Эгамбердиев Ш., Абдурахманов И.Ю.,
Абдуллаев А.А. Вывление ДНК маркеров признака длины волокна
хлопчатника видов G.barbadense L. и G.hirsutum L.// Узбекский
биологический журнал.-Ташкент. 2010. -№5. - С. 41-45.
5. Ахмедов Х., Азимов А.А., Рахимова З.М. Межгеномные гибриды в генетико-
селекционных исследованиях хлопчатника на комплексную устойчивость к
вилтовым заболеваниям и колющесосущим вредителям Ўз. Рес.генетик ва
селекц. жамияти 6-съезди тўп.Тошкент, 1992. С. 111.
6. Бабамуратов Х. Наследование некоторых морфологических и хозяйственных
признаков трехгеномных гибридов хлопчатника // В кн.: Вопр. ген., сел. и сем-
ва хл-ка и люцерны. - Ташкент, 1976. - Вып. 13. - С. 14- 18.
7. Канаш С.С. Межвидовая гибридизация в пределах разнохромосомных видов
хлопчатника // Ташкент, Саогиз. 1932. - 56 с.
8. Канаш С.С. Межвидовая гибридизация в пределах разнохромосомных видов
хлопчатника // В сб.: Краткое содержание и направление исследовательских
работ ЦСС СоюзНИХИ. - Ташкент, 1936. - С. 42-47.
9. Кульбаева Г., Шаропова Р. Формообразовательный процесс в потомстве
полигеномного гибрида // Хлопководство. - Москва: Колос, 1982. - № 12. - С.
36.
10. Мауер Ф.М. Первые амфидиплоиды и другие полиплоидные межвидовые
гибриды у Gossypium L. Советский хлопок. 1938. № 2. С. 46-53.
11. Мауер Ф.М. Происхождение и систематика хлопчатника // В. кн.:
Хлопчатник. - Ташкент: АН УзССР, 1954. - Т. 1. - 384 с.
12. Муминов Х.А. Наследование некоторых хозяйственно-ценных признаков у
внутривидовых разновидностей хлопчатника и полученных на их основе F1-
растений. Современная биология и генетика (Международный научный
журнал), №1-2. Изд. ООО «Lesson press». 2022.- С. 71-77.
13. Мўминов Х.А. G.herbaceum L. туричи F1-ўсимликларида айрим қимматли
хўжалик белгиларининг ирсийланиши. Academic Research in Educational
Sciences (ARES). 2022. - Vol. 3 Issue: 3. - P. 1048-1057.
14. Мўминов Х.А., Эрназарова З.А., Ризаева С.М. G.herbaceum L. туричи
шакллари ҳамда F1-ўсимликларида битта кўсакдаги пахта вазнининг
ирсийланиши // Жаҳон андозаларига мос ғўза ва беда навларини яратиш
истиқболлари: Респ. ил.-амал. анж. тўп. - Тошкент, 2011. - Б. 123-126.
15. Орипов Р., Остонов С. Пахтачилик (Ғўза морфологияси, биологияси ва
ўстириш технологияси). Ўқув қўлланма - Самарқанд.-2005. 80 б.
16. Ризаева С.М., Абдуллаев А.А., Курязов З.Б., Эрназарова Д.К., Абдуллаев
Ал.А. Генетико-селекционный потенциал генофонда хлопчатника //
Ўсимликлар интродукцияси муаммолари ва истиқболлари. - IV Респ. ил.-
амал. конф. мат. - Тошкент, 2009. - С. 132-133.
17. Ризаева С.М., Клят В., Эрназарова З.А., Курязов З.Б., Эрназарова Д.К.,
Абдуллаев А.А. Изучение и сохранение мирового биоразнообразия
генофонда хлопчатника и аспекты практического использования // Ғўзанинг
дунёвий хилма-хиллиги генофонди- фундаментал ва амалий тадқиқотлар
асоси: Халқ. ил. анж. мат. - Тошкент, 2010. - С. 39-42.
18. Усманов С.А., Хударганов К.О., Абдиев Ф.Р., Аманов Б.Х. Изменчивость
хозяйственно-ценных признаков у межлинейных гибридов F4-6
тонковолокнистого хлопчатника G.barbadense L.// Путь науки
Международный научный журнал. - Волгоград. 2017.-№7. - С. 44-47.
19. Abdurakhmanov I.V. Role of genomic studies in boosting Vield / International
Cotton AdvisorV Board (ICAC): Cartagena.: Proceedings. - 2013. - P 7-22.
20. Abro S., Kandhro M.M., Laghari S., Arain M.A., Deho Z.A. Combining AbilitV
and Heterosis for Vield Contributing Traits in Upland Cotton (G.hirsutum L.). //
Journal BotanV. Pakistan. 2009. - №41. - P. 1769-1774.
21. Ali A.M., Ahmed O.M., Misaka B.C., Latif A.H., Elsiddiq K., Babiker E.A.
Characterization of cotton germplasm and its utilization in breeding for major
production constraints in Sudan // In: Cot. Prod. for the New Millennium: Proc. of
the World Cot. Res. Conf.-3 on.- A.Swanepoel (Eds), 9-13 March 2003, Cape
Town, S.Africa. - P. 18-21.
22. Amanov B., Muminov K., Samanov S., Abdiev F., Arslanov D., Tursunova N.
Cotton introgressive lines assessment through seed cotton yield and fiber quality
characteristics. Sabrao Journal of Breeding and Genetic. 2022, 54(2), pp. 321-330.
23. Bakhtiyar Amanov, Fozil Abdiev, Khasan Muminov, Jaloliddin Shavkiev, Feruza
Mamedova Valuable economic indicators among hybrids of peruvian cotton
genotypes.// Plant Cell Biotechnology and Molecular Biology, 2020. Vol. 21 Issue
67-68.- P. 35-46.
24. Dhamayanathi K.P.M., Manickam S., Rathinavel K. Genetic variability studies in
Gossypium barbadense L. genotVpes for seed cotton Vield and its Vield
components.// Electronic Journal of Plant Breeding. 2010. - №1. - Р. 961-965.
25. Ehtisham Shakeel Khokhar, Amir Shakeel, Muhammad Amir Maqbool,
Muhammad Waheed Anwar, Zoraiz Tanveer and Muhammad Fahad IrfanGenetic
Study of Cotton (Gossypium hirsutum L.) Genotepes for Different Agronomic,
Vield and Quality Traits.// Pakistan Journal of Agricultural Research. 2017. - №4.
- P. 363-372.
26. Eswari K.B., Dr. Sudheer Kumar S., Dr. Gopinath and Dr. Rao V.B. Genetic
variability heritability and genetic advance studies in cotton.// International Journal
of Development Research. 2016. - №1. - P. 104-109.27. Hidoyatova Diyora
Xamidulla qizi, G’aybullayev Alisher Ravshan o’g’li, Mo‘minov Hasan
Aliqulovich G.herbaceum L. turichi shakllarida sitoembriologik belgilarining
qiyosiy tahlili. Academic Research in Educational Sciences (ARES). 2023. - Vol. 4
Issue: 5. - P. 11-18.
27. Khajjidoni S.T., Hiremath K.G., Kadapa S.N., Goud J.V. Heterosis and combining
ability in G.herbaceum L and G.arboreum L. // Indian J. Agr. Sci., 1984. – Vol. 54.
– № 1. – P. 9-16.
28. Khasan Muminov, Ziroatkhon Ernazarova, Bakhtiyar Amanov Cluster analysis of
valuable economic traits in amphidiploid cotton hybrid plants.// Eurasian Journal of
Biosciences, 2020. Vol. 14 Issue 2.- P. 4973-4981.
29. Kulkarni V.N., Khadi B.M., Bisankoppa M.S., Hussain F.S., Narayanan K. Studies
on inter-genomic hybridization between A and B genomes of cotton and useful
genetic stocks for biotechnological studies // Book of Abst. of ICGI-2004. -
Hyderabad, India, 2004. - 10- 13 October. - P. 102-103.
30. Mohan Kumar N.V., Katageri I.S. Genetic variability and heritability study in F2
population of Gossypium barbadense L. Cotton for Vield and its Components.//
International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences. 2017. - №6. -
P. 975-983.
31. Muminov K., Amanov B., Buronov A., Tursunova N., Umirova L. Analysis of yield
and fiber quality traits in intraspecific and interspecific hybrids of cotton. Sabrao
Journal of Breeding and Genetics, 2023, 55(2), pp. 453-462.
32. Newaskar GS, Chimote VP, Mehetre SS, Jadhav SS. Interspecific hybridization in
Gossypium L.: characterization of progenies with different ploidy confirmed multigenomic backgrounds. Plant Breed. 2013; 132(2): 211-216.
10.1111/pbr.12031 - DOI.
33. Normurodov Sh.Sh., Muminov Kh.A. Spectrophotometric analysis of
photosynthetic pigments in Afro-Asian cotton species. Modern Biology and
Genetics (International scientific journal), №3-9. Publisher: «Lesson press» Ltd.
2024.- P. 80-86.
34. Normurodov Sh.Sh., Mo’minov H.A. G’o’za o’simligining xalq xo’jaligidagi
ahamiyati, tarixi va botanik tavsifi hamda ulardan foydalanilishi bo’yicha
tadqiqotlar tahlili. ҚарДУ хабарлари: илмий журнал.- Илмий-назарий, услубий
журнал: 2023.- Махсус сон (63).- Б. 98-103.
35. Wendel JF, Brubaker CL, Edward PA. Genetic diversity in Gossypium hirsutum
and the origin of upland cotton. American Journal of Botany. 1992; 79:1291–1310.
10.1002/j.1537-2197.1992.tb13734.x - DOI.
36. Wendel JF, Cronn RC. Polyploidy and the evolutionary history of cotton. Advances
in Agronomy. 2003; 78:139–186. 10.1016/S0065-2113(02)78004-8 - DOI.
37. Wu YX, Yang FH, Zhao XM, Yang WD. Identification of tetraploid mutants of
platycodon grandiflorus by colchicine induction. Caryologia. 2011; 64(3):343–349.
10.1080/00087114.2011.10589801 - DOI.
38. Yu XS, Chu BJ, Liu RE, Sun J, Brian Joseph Jones, Wang HZ, et al. Characteristics
of fertile somatic hybrids of G.hirsutum L. and G.trilobum generated via protoplast
fusion. Theoretical and Applied Genetics. 2012; 125(7):1503–1516.
10.1007/s00122-012-1929-0 - DOI - PubMed.
39. Zhang X, Zhai CJ, He LC, Guo Q, Zhang XG, Xu P, et al. Morphological,
cytological and molecular analyses of a synthetic hexaploid derived from an
interspecific hybrid between Gossypium hirsutum and Gossypium anomalum. The
Crop Journal. 2014; 2(5):272–277. https://doi.org/ 10.1016/j.cj.2014.06.009.